„Królewski nos?”. Tak nazywa się niedawno odkryty hadrozaur o naukowej nazwie Rhinorex condrupus. Pasł się roślinnością późnej kredy około 75 milionów lat temu.
W przeciwieństwie do innych hadrozaurów, Rhinorex nie miał kostnego ani mięsistego grzebienia na głowie. Zamiast tego miał ogromny nos. Ponadto, nie został odkryty w skalnym występie jak inne hadrozaury, ale na półce w tylnym pokoju na Uniwersytecie Brighama Younga.
Przez dziesięciolecia poszukiwacze skamieniałości dinozaurów wykonywali swoje zadania za pomocą kilofa i łopaty, a czasem dynamitu. Każdego lata kuli i rozwalali tony skał, szukając kości. Laboratoria uniwersyteckie i muzea historii naturalnej wypełnione częściowymi lub kompletnymi szkieletami dinozaurów. Znaczna część skamieniałości pozostaje jednak w skrzyniach i gipsowych odlewach upchanych w pojemnikach magazynowych. Nie dano im szansy, by opowiedzieć swoje historie.
Ta sytuacja uległa zmianie. Niektórzy paleontolodzy opisują naukę o dinozaurach jako przeżywającą drugi renesans. Mają na myśli, że podejmowane są nowe podejścia, aby uzyskać głębszy wgląd w życie i czasy dinozaurów.
Jedno z nowych podejść polega po prostu na przyjrzeniu się temu, co już zostało odkryte, jak było w przypadku Rhinorexu.
W latach 90. skamieniałości Rhinorexa zostały złożone na Uniwersytecie Brighama Younga. W tym czasie paleontolodzy skupili się na odciskach skóry znalezionych na kościach tułowia hadrozaura, pozostawiając niewiele czasu na skamieniałe czaszki wciąż znajdujące się w skałach. Następnie dwóch badaczy podoktoranckich postanowiło przyjrzeć się czaszce dinozaura. Dwa lata później odkryto Rhinorexa. Paleontolodzy rzucili nowe światło na ich pracę.
Rhinorex został pierwotnie wykopany w obszarze stanu Utah zwanym stanowiskiem Neslen. Geolodzy mieli dość jasny obraz dawnego środowiska stanowiska Neslen. Było to siedlisko estuarium, bagienne niziny, gdzie słodkie i słone wody mieszały się w pobliżu wybrzeża starożytnego morza. Jednak w głębi lądu, 200 mil dalej, teren był zupełnie inny. Inne hadrozaury, te z grzebieniastym ciałem, zostały wykopane w głębi lądu. Ponieważ wcześniejsi paleontolodzy nie zbadali całego szkieletu Neslena, założyli, że był to również hadrozaur z grzebieniastym ciałem. W wyniku tego założenia wyciągnięto wniosek, że wszystkie hadrozaury z grzebieniastym ciałem mogły w równym stopniu eksploatować zasoby śródlądowe i estuarialne. Dopiero gdy paleontolodzy ponownie go zbadali, okazało się, że był to w rzeczywistości Rhinorex.
Jak element układanki, który wskoczył na swoje miejsce, odkrycie, że Rhinorex był nowym gatunkiem późnej kredy. Znalezienie „King Nose” pokazało, że różne gatunki hadrozaurów przystosowały się i ewoluowały, aby wypełnić różne nisze ekologiczne.
Dzięki uważnej analizie skamieniałości przechowywanych w zakurzonych pojemnikach paleontolodzy odkrywają nowe gałęzie drzewa życia dinozaurów.
——— Od Dana Rischa
Czas publikacji: 01-02-2023